Botox – lek, którego nazwa jest wymieniana, z zasady, jeśli chodzi o kosmetyki. Jednakże, oprócz tego, że Botox przez kilka lat z powodzeniem stosowany był do usuwania zmarszczek, preparaty toksyny botulinowej są z powodzeniem stosowane do objawowego leczenia szeregu chorób neurologicznych, w tym stwardnienia rozsianego.
Co to jest Botox?
To preparaty toksyny botulinowej do blokowania transmisji nerwowo-mięśniowej. Sygnały elektryczne przechodzą z nerwów do mięśni, co powoduje skurcz mięśni. Wiadomości te są wysyłane za pomocą substancji o nazwie acetylocholina. Toksyna botulinowa blokuje działanie acetylocholiny, powodujące skurcz mięśnia, po podaniu leku mięsień rozluźnia się.
W pewnych chorobach mózgu i rdzenia kręgowego w tym w stwardnieniu rozsianym, impulsy przechodzące z nerwu do mięśnia są zniekształcone. To często prowadzi do skurczów i spastyczności, czyli do wzrostu napięcia mięśniowego. Wstrzyknięcie toksyny botulinowej tymczasowo blokuje transmisję impulsów, co prowadzi do rozluźnienia mięśni.
Toksyna jadu kiełbasianego jest otrzymywana z bakterii Clostridium botulinum – czynnika sprawczego botulizmu. Do terapii stosuje sie następujące typy toksyn jadu kiełbasianego:
- Onabotulinumtoxin A (nazwa handlowa Botox (Botox®))
- Rimabotulinumtoxin B (nazwa handlowa Mioblok (Myobloc®))
- Abobotulinumtoxin A (Marka Dysport (Dysport®))
- Incobotulinumtoxin A (nazwa handlowa Kseomin (Xeomin®))
Leki te są stosowane w objawowym leczeniu dystonii szyjnej (kręczu szyi), spazmatycznej migreny, kurczu powiek (niekontrolowane mruganie, tachykardia), porażenia mózgowego. Botox jest stosowany w leczeniu ciężkiej nadmiernej potliwości, jak również w kosmetyce.
Który z leków wymienionych wyżej nadaje się do terapii w danym przypadku klinicznym, określane jest przez lekarza.
Botox i stwardnienie rozsiane
Terapią objawową stwardnienia rozsianego może być stosowanie toksyny botulinowej do leczenia spastyczności, nadreaktywnego pęcherza oraz drżenia . Należy zauważyć, że botox był z powodzeniem stosowany przez kilka lat do terapii zwiększonego napięcia kończyn (spastyczności) i wstrzykiwanie leku zatwierdzono jako terapię objawową SM. Doświadczenie kliniczne zastosowania tych leków do leczenia pęcherza nadreaktywnego i drżenia nie jest tak obszerne: wyniki badań klinicznych otrzymano stosunkowo niedawno, jednak sugerują one wysoką skuteczność i bezpieczeństwo takiego leczenia.
Objawowe leczenie spastyczności
Toksyna jadu kiełbasianego jest podawana przez wstrzyknięcie domięśniowe (w skurczony mięsień). Skutki zastrzyku pacjent zaczyna odczuwać na tydzień lub dwa po wstrzyknięciu: maleją dolegliwości i objawy związane z bólem spastycznym, pojawiają się znaczne usprawnienia w obszarze motoryki. Działanie leku trwa od dwóch do sześciu miesięcy.
Specjaliści i pacjenci zgłosili, że znaczną zaletą wstrzykiwań Botoxu, w porównaniu do większości leków stosowanych do leczenia spastyczności jest brak takich działań niepożądanych jak zwiększenie zmęczenia i senność.
Leczenie pęcherza nadreaktywnego
Pęcherz nadreaktywny objawia się jako zwiększenie częstości oddawania moczu, pojawiające się nagle epizody nietrzymania moczu itp. Jak wskazują wyniki badań, Botox znacznie zmniejsza występowanie tych objawów, częstość oddawania moczu wraca do normy, jakość życia pacjenta jest znacznie poprawiona. Efekt działania toksyny botulinowej utrzymuje się przez 3-9 miesięcy.
Leczenie drżenia
Drżenie jest objawem stwardnienia rozsianego, który może znacząco zmniejszyć jakość życia pacjenta, powodując poważne niedogodności i problemy w życiu codziennym. Badania wykazały, że po wstrzyknięciu botoksu dochodzi do zmniejszenia drżeń. Pacjenci i eksperci twierdzą, że po zastrzykach znacznie poprawiła się zdolność do wykonywania zadań, takich jak rysowanie linii prostych , możliwość doprowadzenia filiżanki do ust, itd.
Korzyści płynące z iniekcji toksyny botulinowej
- Zmniejszenie dolegliwości związanych z objawami spastyczności
- Brak takich typowych efektów ubocznych jak zmęczenie, senność , które są częstym efektem ubocznym wielu leków do leczenia spastyczności
- W większości przypadków – wzrost aktywności ruchowej i funkcjonalna
- Efekt po wstrzyknięciu Botoxu trwało od dwóch do sześciu miesięcy.
Wady iniekcji toksyny botulinowej
- Dawka (ilość) toksyny botulinowej, która może być podana jest ograniczona. A zatem, wstrzyknięcie toksyny botulinowej nie może być stosowane w leczeniu spastyczności w przypadku, gdy wiele mięśni jest spastycznych.
- Wpływ iniekcji jest tymczasowy. Aby utrzymać pozytywny wpływ iniekcji muszą być okresowo, nie częściej niż raz na trzy miesiące, powtarzane.
Skutki uboczne
W niektórych przypadkach działanie toksyny botulinowej może zachodzić nie tylko w miejscu iniekcji, ale również wpływa na całe ciało, powodując objawy, zatrucia jadem kiełbasianym, takie jak:
- Osłabienie mięśni w całym ciele
- Podwójne widzenie
- Chrypka lub zmiana lub utrata głosu
- trudności z oddychaniem
- zaburzenia połykania